برخلاف هویت مبتنی بر کاغذ مانند اکثر گواهینامههای رانندگی و گذرنامهها، یک هویت دیجیتال میتواند بهصورت از راه دور از طریق کانالهای دیجیتال احراز هویت شود که این تعریف صرفنظر از نهاد صادر کننده هویت است. به عنوان مثال، یک هویت دیجیتال میتواند توسط یک دولت ملی یا محلی، توسط یک کنسرسیوم سازمان خصوصی یا غیرانتفاعی یا توسط یک نهاد شخصی صادر شود. همچنین این تعریف بدون در نظر گرفتن فناوری خاصی که برای انجام احراز هویت دیجیتال استفاده میشود، بهکار میرود که میتواند شامل استفاده از دادههای بیومتریک، رمزعبور، پینها، دستگاههای هوشمند و توکنهای امنیتی باشد (McKinsey,2019).
از سوی دیگر با توجه به تحولات فضای مجازی و افزایش پیچیدگیهای احراز هویت در فضای کنونی، علاوه بر بروز بحث احراز هویت موجودیتهای غیرانسانی نظیر نرمافزار، سختافزار و اشیاء در فضای مجازی، نقش مراکز و نهادهایی که در این زمینه فعالیت میکنند نیز مشخص نیست. چالشهای دیگر شامل تهدیدات امنیتی مبتنی بر احراز هویت که ناشی از احراز هویت نادرست است و عدم وجود درک صحیح و مناسب از شان و جایگاه احراز هویت و بروز آن در زمان مناسب است (رسولی، ۱۳۹۸).
بنابراین هویت دیجیتال خوب باید در درجه بالایی از اطمینان بررسی و احراز هویت شود، منحصر به فرد باشد، با رضایت فرد صادر شده باشد و همچنین از حریم شخصی کاربران محافظت کند و کنترل اطلاعات شخصی آنها را تضمین کند. درنهایت باید این نکته را نیز بازگو کرد که از مهمترین کارکردهای هویت دیجیتال، ایجاد اعتماد در فضای سایبری است (McKinsey,2019).
مفهوم هویت
تعاریف مختلفی از هویت دیجیتال در منابع مختلف ذکر گردیده است. بنا بر تعریف موسسه ملی استاندارد و فناوری، هویت دیجیتال شخصیت (پرسونا) آنلاین یک موجودیت (شخص، نهاد) است. یک فرد ممکن است برای ایمیل، هویت دیجیتال داشته باشد و دیگری برای امور مالی شخصی. بهطور کلی بدون یک زمینه مشخص، تعیین تعریفی واحد برای هویت دیجیتال که همه ابعاد را در برگیرد، دشوار است. در نتیجه هویت دیجیتال نمایانگر منحصربه فردی از یک موجودیت است که در یک تراکنش آنلاین درگیر است (NIST,2017).
هویت دیجیتال را میتوان به عنوان نمایش دیجیتالی اطلاعات شناخته شده در مورد یک فرد یا سازمان مشخص تعریف کرد که بطورکلی مجموعه تمام اطلاعات دردسترس دیجیتالی در مورد یک موجودیت است. گوگل، هویت دیجیتال را به این صورت تعریف میکند، «هویت آنلاین شما نه تنها با آنچه شما پست میکنید، تعیین میشود بلکه با آنچه که دیگران درباره شما ارسال میکنند مانند یک اشاره در یک وبلاگ، یک پست، یک عکس، برچسب و یا پاسخ به یک پست یا یک بروز رسانی پیام معرفی وضعیت عمومیتان نیز تعیین میگردد» (Mansouri & Mrabet, 2013).
هویت دیجیتال شامل تمام اتفاقهای صورت گرفته به واسطۀ کامپیوتر متصل به شبکه (تمام ردپاهای فنی[۱]) شامل آدرس اینترنتی[۲]، جستجوهای صورت گرفته، سایتهای بازدیدشده، کوکیها و … است. هویت دیجیتال به صورت پروندۀ دیجیتال[۳]، جمع تمام اطلاعات دیجیتال جمع شده از منابع مختلف، در هر زمان و مکان مربوط به افراد است. پروندۀ دیجیتال خیلی بیشتر از یک رزومۀ آنلاین و دادههای تراکنشی است. پروندۀ دیجیتال زندگی خصوصی افراد است (تقیزاده و همکاران، ۱۳۹۶).
در برخی منابع از اصطلاح جای پای دیجیتال[۴] به عنوان هویت دیجیتال نام برده شده است. جای پای دیجیتال تنها مواردی (محتواها، مقالات، تصاویر، نظرات و …) نیست که کاربر به صورت عمومی و یا خصوصی بر روی وب پخش نموده است، حتی شامل تمام چیزهایی که دیگران به عنوان نکات مثبت و یا منفی در مورد او ارسال و یا به اشتراک گذاشتهاند، نیز میشود. جای پای دیجیتال فرد شامل تمام اجزای اطلاعاتی از جمله درخواستها و اجرای تراکنشها در سرویسهای آنلاین، تعاملات با دیگر افراد، اقدامات انجام شده با استفاده از برنامهها و دستگاهها، تعامل با محیط و اشیاء هوشمند و غیره میباشد.
جای پای دیجیتال، دنبالهای از دادههایی است که وقتی فرد در حال استفاده از اینترنت است، ایجاد میشود که میتواند شامل مشاهده و بازدید از وب سایتها، ارسال ایمیل و اطلاعاتی که افراد به هر سرویس آنلاین ارسال میکنند، باشند. جای پای دیجیتال در رسانههای اجتماعی با توجه به میزان حضور آنلاین فرد و بر اساس میزان تعاملی که با دیگران دارد، اندازهگیری میشود.
بنابراین میتوان گفت که یک هویت دیجیتال، نمایش الکترونیکی یک موجودیت و شامل اطلاعاتی است که در شبکهها و سیستمهای اطلاعاتی، به منظور احراز هویت اشخاص، سازمانها و یا ماشینها مورد استفاده قرار میگیرد.